Սևակի բանաստեղծությունների մի մասը ներկայացված 1-ին մասում (50բանաստեղծություն):

«Սասնա ծռերի» հերոսներից Սանասարի և եղբոր մասին հնագույն գրավորավանդությունը պահպանվել է Աստվածաշնչում (Դ Թագ. 19.35–37),հետագայում՝ Մովսես Խորենացու (գիրք Ա, ԻԳ) և Թովմա Արծրունուերկերում: Իսկ Դավթի և Խանդութի մասին զրույցների, Սասունում կատարվածդեպքերի մասին որոշ հիշատակություններ պահպանվել են XVI դ.պորտուգալացի ճանապարհորդների (Ա. Տենրեյրո, Մ. Աֆոնսո) ուղեգրականնոթերում: Ուշ հայկական աղբյուրների (Ղ. Ինճիճյան, Ն. Սարգսյան)թռուցիկ հիշատակությունները վերաբերում են XIX դ. հանդիպող վեպիհերոսների անունները կրող տեղավայրերին:

Որբացած նորածին Դավթին ուղարկում են Մըսր՝ Իսմիլ Խաթունի մոտ, որտեղքաջազունը մեծանում է ժամ առ ժամ։ Մըսրա Մելիքը փորձում էխորամանկությամբ սպանել Դավթին, բայց պատանի դյուցազնը հաղթահարում էբոլոր փորձությունները և վերադառնում Սասուն։ Ձենով Օհանը Դավթինկարգում է գառնարած, ապա՝ նախրապան, որսորդ։ Դավիթն սպանում է Սասունըկողոպտած դևերին և երկրի ամբարները լցնում բարիքներով, միայնակկոտորում է Մըսրա Մելիքի զորքին, վռնդում է նաև հարկահավաքԿոզբադինին։ Մելիքը բազմահազար զորքով ինքն է արշավում Սասուն։ Դավիթըսրի մեկ հարվածով երկու կես է անում խոր հորի մեջ թաքնված ՄըսրաՄելիքին։ Սասունն ազատագրելուց հետո Դավիթը նշանվում է ՉմշկիկՍուլթանի հետ, բայց լսելով Կապուտկողի արքայադուստր Խանդութիգեղեցկության մասին՝ մի շարք քաջագործություններից հետո ամուսնանում էնրա հետ։ Ապա գնում է Գյուրջիստան և 7 տարի մնում այնտեղ։ Խանդութըծնում է արու զավակ և անունը դնում Մհեր։ Չափահաս դառնալով՝ նաորոշում է գնալ և գտնել հորը։ Ճանապարհին հայր ու որդի հանդիպում ենև, իրար չճանաչելով, մենամարտում։ Դավիթը Մհերի բազկապանից ճանաչում էորդուն, չի ներում, որ նա հանդգնել է մենամարտել իր հետ և անիծում է.«Անմա՜հ ըլնես, անժառա՜նգ»։ Դավիթն սպանվում է Չմշկիկ Սուլթանի աղջկաթունավոր նետից, իսկ ամուսնուն հավատարիմ Խանդութը ցած է նետվումբերդի գլխից։

Avetik Isahakyan (Armenian: Ավետիք Իսահակյան; October 30, 1875 –October 17, 1957) was a prominent Armenian lyric poet, writer andpublic activist.

Wounds of Armenia (Armenian: Վերք Հայաստանի Verk Hayastani) is an1841 historical novel by Khachatur Abovian. Written in theAraratian (Yerevan) dialect, Wounds of Armenia is consideredAbovian's chef d'œuvre. It is Abovian's debut novel, the firstArmenian novel and the first modern Eastern Armenian literary work.Thanks to Wounds of Armenia, Khachatur Abovian is acknowledged asthe founder of the modern Eastern Armenian language. It was firstpublished in 1858 in Tiflis, which was the cultural center ofRussian Armenians before the Russian Civil War, ten years afterAbovian disappeared.

Shiraz is an author of about forty poetry books and translations.His rich vocabulary and sensitive style, enhanced by folk andcolloquial elements, made his poetry one of the highestachievements of Armenian literature. Critics consider many of hisworks masterpieces. According to Paruyr Sevak, "The modern Armenianpoetry has risen on the ridge of Shiraz". "Shiraz is a greattalent, we should be proud and consider as a great honor that wepersonally know him", wrote William Saroyan. Shiraz built his poemswith Armenian tuff of emothions, added Yevgeny Yevtushenko

Роман «Хент» был напечатан по частям в 1880 году в газете «Мшак», азатем в 1881 году вышел отдельной книгой. «Хент» начинается спотрясающей картины осады города Баязета. В его цитадели вместе снесколькими добровольцами армянами и тюрками героически защищаетсягорсточка русских солдат, отбиваясь от многочисленной регулярнойтурецкой армии, курдских шаек и башибузуков. Затем действиепереносится на несколько лет назад: рассказывается о мирной жизниодного из армянских сел Алашкертского уезда и, наконец, вновьвозвращается к периоду войны. Раффи описывает тот моментрусско-турецкой войны, когда генерал Тер-Гукасов был вынужденвременно оставить занятые им области, а армяне, приветствовавшиепобедное вступление русских войск и всемерно им помогавшие, из-завнезапной перемены военной удачи русской армии бежали в ВосточнуюАрмению, чтобы избегнуть турецкой резни.

Yeghishe Charents (Armenian: Եղիշե Չարենց) was an Armenian poet,writer and public activist. Charents was an outstanding poet of thetwentieth century, touching upon a multitude of topics that rangedfrom his experiences in the First World War, socialist revolution,and, more prominently, on Armenia and Armenians. He is recognizedas "the main poet of the 20th century" in Armenia. An earlysupporter of communism, Charents joined the Bolshevik party, but asthe Stalinist terror began in the 1930s, he gradually grewdisillusioned with Stalinism and was executed during the 1930spurges.