« ئۇيغۇرچە «مۇقەددەس كىتاب

Azərbaycan Quran (Коран на азербайджанском)(Quran in Azerbaijani)Quran (Qurani Kərim, Qurani Şərif) (ərəbcə: القُرآن əl-quran) —İslam dininin müqəddəs və ən əsas kitabı. İslam dinində QuranAllahın buyurduğu sözlərdir, mələyi vasitəsi ilə onları Hz.Məhəmmədə vəhy eyləyib.Quranın özünəməxsus adı olan 114 surəsi və 6236 ayəsi var. Quranınən uzun surəsi Bəqərə surəsi (286 ayə), ən qısa surəsi isə Kövsərsurəsidir (3 ayə). Quranın ən uzun ayəsi Bəqərə surəsinin 282-ciayəsidir.Quranı digər səmavi kitablardan fərqləndirən əsas cəhət onun uzunzaman müddətində – 23 ilə hissə-hissə nazil olunmasıdır. QuranAllah tərəfindən birbaşa deyil mələk – Cəbrayıl vasitəsilə nəqlolunmuşdur. Bəzilərinə görə Bəqərə surəsinin sonuncu 2 ayəsi Allahtərəfindən birbaşa Məhəmməd peyğəmbərə (s) vəhy edilmişdir.Quran kəliməsinin mənası oxumaq, qiraət etmək deməkdir. Quran ləfzivə mənaları vəhyə istinad edən, Cəbrayıl (ə) vasitəsiylə son nəbiHz.Məhəmmədə (s) endirilən, qiraətiylə ibadət edilən, özünə xasxüsusiyyətləri olan Fatihə surəsi ilə başlayıb Nas surəsi ilə bitənsəmavi kitabdır.Quranın adları[redaktə]Quranın yenə Quranda gələn bir çox adları vardır. Onun ən çoxişlənilən və çox yayılan adı Qurandır. Digər adları isəaşağıdakılardır:Əl-Kitab – Quranda 230-dəfə işlənir. Bəzi digər səmavi kitablarüçün də işlənilir.Ümmül-Kitab – Ana kitab mənasına gələn bu ad Lövhü-Məhfuz və Fatihəsurəsi üçün də işlənmişdir.Əl-Furqan – Haqq ilə batili ayıran deməkdir. Furqan adı altı ayədəişlənir.Əl-Huda – Hidayət edici deməkdir.Əz-Zikr – Zikr həm zikr etmək və həm də şərəf və şərəfli olmaqmənalarına gəlir.Quranın bunlardan başqa Tənzil, Haqq, Ruh, Burhan, Əziz, Şifa,Hikmət, Müheymin, Hablullah, Fasl, Bəyan və bir çox adları dahavardır.Surəəl Fatihə — Quranın birinci surəsiSurə kəlməsi dərəcə, yüksək rütbə, şərəf, gözəl bina kimi mənalaragəlir. Bir termin olaraq surə Quranın ən az üç ayədən meydana gələnbölümlərindən hər birinə verilən addır.Quranda 114 surə vardır. Hicrətdən öncə Məkkədə 86 və Hicrətdənsonra Mədinədə 28 surə nazil olmuşdur. "Ey insanlar" deyə başlayansurələr Məkkədə, "Ey iman gətirənlər" deyə başlayan surələr vəayələr Mədinədə nazil olanlardır.Quranın 114 surəsindən yalnız Tövbə surəsi"Bismillahir-rəhmanir-rəhim!"-lə başlamayır. Buna baxmayaraqQuranda "Bismillahir-rəhmanir-rəhim" kəlməsi 114 dəfə işlədilib.Belə ki, Nəml surəsinin 30-cu ayəsində Süleyman peyğəmbərin yazdığıməktub "Bismillahir-rəhmanir-rəhim"-lə başlayır.Quranın yazılmasıHər ayə və surə nazil olduğunda, Məhəmməd peyğəmbər (s) vəhykatiblərini çağırır və onlara, bu ayələri hansı ayələrin yanına vəhansı surəyə yazacaqlarını bildirirdi.Şiə rəvayətlərində qeyd olunur ki, peyğəmbərin (s) vəfatından sonraHz.Əlinin (ə) 6 ay ərzində Quranın surələrini ayəbəayə şəni-nüzulvə səbəbi-nüzulla birlikdə yazıb. Bu kitab tamamlanan vaxt, Quranhafizlərinin çox olması səbəb göstərilərək ona ehtiyacın olmamasıvurğulanıb. Həmin kitab imamlardan bir-birinə ötürülüb.Lakin müharibələr zamanı Quran hafizlərinin kütləvi şəkildə şəhidolması Quranın kitab kimi gələcək nəsillərə ötürmək zərurətinigündəmə gətirib. Bu səbəbdən Ömərin təklifi ilə Zeyd b. Sabitinbaşçılığı ilə İmam Əli, Osman , Übeyy b. Kab , İbn Məsud , ƏbuDərda kimi səhabələrdən meydana gələn bir komissiya qurulub.Çalışmalar nəticəsində Quran bir kitab halına gətirilib. İbnMəsudun təklifi ilə Qurana Mushaf adı verilib. Bu mushaf Xəlifə ƏbuBəkirin yanında mühafizə olunmağa başlanıb.Azərbaycan Quran (Koranin Azerbaijani) (Quran in Azerbaijani)Quran (Qurani Kərim, Qurani Şərif) (ərəbcə: القرآن əl-quran) -İslam dininin müqəddəs və ən əsas kitabı. İslam dinində QuranAllahın buyurduğu sözlərdir, mələyi vasitəsi ilə onları Hz.Məhəmmədə vəhy eyləyib.Quranın özünəməxsus adı olan 114 surəsi və 6236 ayəsi var. Quranınən uzun surəsi Bəqərə surəsi (286 ayə), ən qısa surəsi isə Kövsərsurəsidir (3 ayə). Quranın ən uzun ayəsi Bəqərə surəsinin 282-ciayəsidir.Quranı digər səmavi kitablardan fərqləndirən əsas cəhət onun uzunzaman müddətində - 23 ilə hissə-hissə nazil olunmasıdır. QuranAllah tərəfindən birbaşa deyil mələk - Cəbrayıl vasitəsilə nəqlolunmuşdur. Bəzilərinə görə Bəqərə surəsinin sonuncu 2 ayəsi Allahtərəfindən birbaşa Məhəmməd peyğəmbərə (s) vəhy edilmişdir.Quran kəliməsinin mənası oxumaq, qiraət etmək deməkdir. Quran ləfzivə mənaları vəhyə istinad edən, Cəbrayıl (ə) vasitəsiylə son nəbiHz.Məhəmmədə (s) endirilən, qiraətiylə ibadət edilən, özünə xasxüsusiyyətləri olan Fatihə surəsi ilə başlayıb Nas surəsi ilə bitənsəmavi kitabdır.Quranın adları [redaktə]Quranın yenə Quranda gələn bir çox adları vardır. Onun ən çoxişlənilən və çox yayılan adı Qurandır. Digər adları isəaşağıdakılardır:Əl-Kitab - Quranda 230-dəfə işlənir. Bəzi digər səmavi kitablarüçün də işlənilir.Ümmül-Kitab - Ana kitab mənasına gələn bu ad Lövhü-Məhfuz və Fatihəsurəsi üçün də işlənmişdir.Əl-Furqan - Haqq ilə batili ayıran deməkdir. Furqan adı altı ayədəişlənir.Əl-Huda - Hidayət edici deməkdir.Əz-Zikr - Zikr həm zikr etmək və həm də şərəf və şərəfli olmaqmənalarına gəlir.Quranın bunlardan başqa Tənzil, Haqq, Ruh, Burhan, Əziz, Şifa,Hikmət, Müheymin, Hablullah, Fasl, Bəyan və bir çox adları dahavardır.Surəəl Fatihə - Quranın birinci surəsiSurə kəlməsi dərəcə, yüksək rütbə, şərəf, gözəl bina kimi mənalaragəlir. Bir termin olaraq surə Quranın ən az üç ayədən meydana gələnbölümlərindən hər birinə verilən addır.Quranda 114 surə vardır. Hicrətdən öncə Məkkədə 86 və Hicrətdənsonra Mədinədə 28 surə nazil olmuşdur. "Ey insanlar" deyə başlayansurələr Məkkədə, "Ey iman gətirənlər" deyə başlayan surələr vəayələr Mədinədə nazil olanlardır.Quranın 114 surəsindən yalnız Tövbə surəsi"Bismillahir-rəhmanir-rəhim!"-Lə başlamayır. Buna baxmayaraqQuranda "Bismillahir-rəhmanir-rəhim" kəlməsi 114 dəfə işlədilib.Belə ki, Nəml surəsinin 30-cu ayəsində Süleyman peyğəmbərin yazdığıməktub "Bismillahir-rəhmanir-rəhim"-lə başlayır.Quranın yazılmasıHər ayə və surə nazil olduğunda, Məhəmməd peyğəmbər (s) vəhykatiblərini çağırır və onlara, bu ayələri hansı ayələrin yanına vəhansı surəyə yazacaqlarını bildirirdi.Şiə rəvayətlərində qeyd olunur ki, peyğəmbərin (s) vəfatından sonraHz.Əlinin (ə) 6 ay ərzində Quranın surələrini ayəbəayə şəni-nüzulvə səbəbi-nüzulla birlikdə yazıb. Bu kitab tamamlanan vaxt, Quranhafizlərinin çox olması səbəb göstərilərək ona ehtiyacın olmamasıvurğulanıb. Həmin kitab imamlardan bir-birinə ötürülüb.Lakin müharibələr zamanı Quran hafizlərinin kütləvi şəkildə şəhidolması Quranın kitab kimi gələcək nəsillərə ötürmək zərurətinigündəmə gətirib. Bu səbəbdən Ömərin təklifi ilə Zeyd b. Sabitinbaşçılığı ilə İmam Əli, Osman, Übeyy b. Kab, İbn Məsud, Əbu Dərdakimi səhabələrdən meydana gələn bir komissiya qurulub. Çalışmalarnəticəsində Quran bir kitab halına gətirilib. İbn Məsudun təklifiilə Qurana Mushaf adı verilib. Bu mushaf Xəlifə Əbu Bəkirin yanındamühafizə olunmağa başlanıb.