Description

Bibla ("hebr.: תנ״ך tanakh, greq.: η Βίβλος -i Vivlos, hebr. ספר - séfer, libër, nganjëherë "Bibla e Shenjtë","Fjala e Zotit", "Shkrimi i Shenjtë") rrjedh nga greqishtja "(τα)βίβλια", ta Vivlia, = "Librat" dhe është emri që përdoret ngahebrenjtë dhe të krishterët për shkrimet e tyre fetare, që janëkrijuar në një hapësirë kohore prej 1.200 vjetësh në Izraelin esotëm, dhe deri në qindvjeçarin e 2. U kanonizuan në fillim ngajudenjtë e më pas nga të krishterët.
Shumica dërmuese e të krishterëve e shohin Biblën si një ndërthurjetë Shkrimeve Hebraike (të njohura nga të krishterët si "Besëlidhjae Vjetër" , "Dhiata e Vjetër" ose "Testamenti i Vjetër"), dhe"Besëlidhja e Re, Dhiata e Re ose Testamenti i Ri, që përshkruanjetën e Jezusit. Për disa , apokrifat/deuterokanon(zbulesat/ligjidytë (ligji i përtërirë), shkrime të ndryshme tërëndësishme të kohës së "Tempullit të Dytë Judaik") mendohet tëjenë pjesë e Shkrimeve të krishtera. Nga hebrenjtë, Bibla njihetvetëm si Bibla Hebraike, ose Tanak. Bibla judaike , Tanak përbëhetnga tre pjesë kryesore: Torah (mësimi, udhëzimi), Nebiim(profetët), dhe Ketubim (shkrimet). Këto libra në renditje tjetërpërbëjnë edhe Besëlidhjen e Vjetër, e cila është pjesa e parëkryesore e Biblës së krishterë, që plotësohet nëpërmjet Besëlidhjessë Re. Si të krishterët po ashtu edhe hebrenjtë e shohin Biblën sifjalë e zbuluar nga Perëndia, në çfarëdo lloj kuptimi apopërdorimi.
Bibla është libri më i shpërndarë në botë. Të dy Shkrimet Hebraikedhe Bibla e Krishtere janë përkthyer shumë herë, dhe në më shumëgjuhë (më shumë se 2.100 gjuhë) se çdo libër tjetër. Thuhet se janëshitur më shumë se pesë miliard kopje të Biblës që prej vitit 1815,duke e bërë librin më të shitur të të gjitha kohërave.
Për shkak te mbizotërimit të krishterë në Evropë, nga Era Romakederi në Erën e Dritërimit, Biblat kanë ndikuar jo vetëm fenë, poredhe gjuhën, ligjin dhe filozofinë natyrore të rrymës kryesore tëqytetërimit perëndimor. Era e Dritërimit dhe revolucioni shkencornë Evropë dhe Amerikë sollën skepticizëm në lidhje me prejardhjenhyjnore dhe saktësinë historike të Biblës. Disa shkollarë vazhdojnët´a përdorin Biblën si një dokument historik, ngaqë aty gjendenvendndodhje arkeologjike që përkojnë me përshkrimet e ngjarjeve dhevendeve, duke përfshirë edhe vendndodhje të mundshme të Sodomës dheGomorrahs, dhe gërmadhat e mbetura pas rënies së Jerikos.
Emërtimi "Bibël" përdoret nganjëherë si përshkrim i besimeve tëtjera. Kështu Guru Granth Sahib shpesh e shikon shkrimin fetarindian si Bibla Sikhe. Pas botimit të Librit të Mormonëve, në vitin1830, njihej nganjëherë si "Bibla e Artë" nga mormonët. Disa tëkrishterë kundërshtojnë një përdorim të këtillë si keqpërdorim, dhedisa jo të krishterë e shohin këtë si të pandjeshme. Fjala "bibël"përdoret nganjëherë si përshkrim i një libri të të vërtetavelëndore, që është gjithëpërmbledhës dhe autoritativ; disa libraduke u bazuar mbi këtë përfshijnë fjalën "Bibël" në emërtimet etyre (p.sh "PC Bibel" etj).
Biblat hebraike dhe të krishtera janë në të vërtetë mbledhje eatyre librave që në prejardhjen e tyre ishin një numër librash tëpavarur.